النَّبِیُّ اَوْلَی بِالْمُوْمِنِینَ مِنْ اَنْفُسِهِمْ وَاَزْوَاجُهُ اُمَّهَاتُهُمْ (احزاب/6)
پیامبر نسبت به مو منان، از خود آنها اولی است و همسران او مادران آنها (مو منان) محسوب میشوند.
به گزارش چی 24 به نقل از اخبار تامین:
رحلت ام المومنین حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) تسلیت باد
زنان پیامبر(ص)، مادران اهل ایمان هستند
النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ (احزاب/6)
پیامبر نسبت به مؤ منان، از خود آنها اولی است و همسران او مادران آنها (مؤ منان) محسوب میشوند.
تفسیر
نَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُهاجِرِینَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلى أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً کانَ ذلِکَ فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً «6»
پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است، و همسران او (در حرمت نکاح مانند) مادران مؤمنان محسوب مى‌شوند، و در کتاب خداوند، خویشاوندان (نسبى) بعضى نسبت به بعضى از مؤمنان و مهاجران (که قبلًا بر اساس ایمان و هجرت ارث مى‌بردند، در ارث بردن) اولویّت دارند، مگر آن که بخواهید نسبت به دوستانتان نیکى کنید (و سهمى از اموال خود را در قالب وصیّت به آنان بدهید)؛ این (حکم) در کتاب (الهى) نوشته شده است جلد 7 - صفحه 331
نکته ها
در تفسیر مجمع البیان مى‌خوانیم: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله میان مسلمانان (انصار و مهاجرین) عقد اخوّت برقرار کرده بود، به گونه‌اى که مثل برادر حقیقى از یکدیگر ارث مى‌بردند، زیرا مهاجران در آغاز، از وطن و اموال و بستگان خود دور شده بودند و عقد اخوّت، این موارد را جبران مى‌کرد تا آنکه آیه نازل شد و چنین ارثى را لغو کرد و فرمود: ملاک ارث بردن، خویشاوندى است.
هنگامى که فرمان پیامبر صلى الله علیه و آله در مورد حرکت براى جنگ تبوک صادر شد، بعضى گفتند: ما باید از والدین خود اجازه بگیریم. این جمله نازل شد که «النَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ». «1»
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در روز غدیرخم که به فرمان خداوند، حضرت على علیه السلام را به جانشینى خود منصوب فرمود، قبل از معّرفى و نصب آن حضرت، جمله‌ى «أ لست اولى بکم من انفسکم» را بیان فرمودند و از آنان اقرار گرفتند که آیا طبق آیه قرآن، من از شما حتّى نسبت به خودتان اولویّت ندارم؟! همه گفتند: بله.
آنگاه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: «من کنت مولاه فهذا على مولاه» «»
اولویّت پیامبر بر مؤمنان، در مسایل حکومتى و فردى و تمام امور است. «النَّبِیُّ أَوْلى» چنانکه در آیه‌ى 36 همین سوره مى‌خوانیم: براى هیچ زن و مرد با ایمانى در برابر قضاوت پیامبر حقّ انتخاب و اختیارى نیست. «ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ» در روایات بسیارى آمده است: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله، این اولویّت را براى امامان معصوم علیهم السلام نیز قائل بودند. »
در حدیث مى‌خوانیم: رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «والذّى نفسى بیده لا یؤمن احدکم حتّى اکون احَبَّ الیه من نفسه و ماله و ولده والناس اجمعین» سوگند به خدایى که جانم در دست اوست، ایمان هیچ یک از شما کامل نیست، مگر این که مرا از جان و مال و فرزند و از همه‌ى مردم بیشتر دوست داشته باشد.
پیام ها
پیامبر، بر تمام مؤمنان ولایت کامل دارد و ولایت آن حضرت بر مردم، از ولایت خودشان بر امورشان برتر است. «النَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ» (در جامعه اسلامى، باید دین سالارى باشد.)
لازمه‌ى ایمان به خداوند، پذیرش ولایت رسول خداست. «النَّبِیُّ أَوْلى»
احترام همسران پیامبر لازم است. «أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ» (حتّى پس از رحلت پیامبر، کسى حقّ ندارد با همسران پیامبر ازدواج کند.)
قرار گرفتن همسران پیامبر به منزله‌ى مادر، سبب ارث بردن آنان از مردم نمى‌شود. «وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ»
خویشاوندى و پیوندهاى خانوادگى، اولویّت‌آور است. «أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ»
قوانین ثابت ارث، مانع رسیدگى به وضعیّت دوستان محروم نشود. «إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلى أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً»
اولویّت خویشاوندان در ارث، بعد از عمل به وصیّت است. وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ ... إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا ... (آرى، اگر فردى وصیّت کرد که بخشى از مال او صرف دوستانش شود، اوّل باید به وصیّت عمل شود و سپس تقسیم شود.)
احکام ومسایل حقوقى را در امور خانوادگى جدّى بگیریم. «فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً»
ثبت و ضبط امور، کارى الهى است. «فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً»
احادیث موضوعی
پیامبر(ص) فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت : ای رسول خدا! این خدیجه است، هرگاه نزد تو آمد، براو از سوی پروردگارش واز طرف من، سلام برسان:«وبشرها ببیت فی الجنة من قصب لاصخب ولانصب» «و او را به خانه ای از یک قطعه (از زبرجد) در بهشت که در آن رنج ونا آرامی نیست، مژده بده»
.پیامبر اکرم درتفسیر (آیه 27مطففین )«عیناً یشرب بها المقربون؛ همان چشمه بهشتی که مقربان از آن می نوشند» فرمود: «المقربون السابقون؛رسول الله ، و علی بن ابیطالب و الائمة، و فاطمه بنت محمد ؛» «از مردان بسیاری به حد کمال رسیدند، واز زنان به درجه آخر کمال نرسیدند مگر چهار زن که عبارتند از : آسیه ،مریم ، خدیجه ، فاطمه »
.امیر مؤمنان علی (ع) فرمود: «سادات نساء العالمین اربع: خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و آسیه بنت مزاحم و مریم بنت عمران» «سرور بانوان دو جهان چهار بانو است که عبارتند از: خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم»1پیام این روایات این است که به رازهای عظمت مقام این بانوی ارجمند پی ببریم، و شایستگی های اورا بشناسیم و از او در مسیر تکامل به عنوان برترین الگو، پیروی کنیم.
نکته ها
خدیجه(س) در قرآن
حضرت خدیجه نخستین ام المؤمنین است که در قرآن مجید به عنوان یکی از زنان پیامبر مورد توجه است، و به طور شخصی نیز در سوره «ضحی» آیه هشتم بنام و اوصاف او اشاره گردیده است.
قبلا خاطر نشان گردید که حضرت خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر ثروتمند ترین شخص جزیرة العرب بود و حدود هشتاد هزار شتر داشت و کاروانهای تجارتی او شب و روز در طائف و یمن و شام و مصر و سایر بلاد در حرکت بودند، برده های بسیار داشت که به تجارت اشتغال داشتند.
حضرت خدیجه(س) پس از ازدواج با پیامبر(ص) همه اموالش را قبل از اسلام و بعد از آن، در اختیار پیامبر گذاشت، تا آن حضرت هرگونه که خواست آن اموال را در راه خدا به مصرف برساند، به گونه ای که پیامبر که فقیربود بی نیاز شد، وخداوند درمقام بیان نعمتهای خود به پیامبر اکرم از جمله می فرماید:10 «و وجدک عائلا فأغنی ؛ خداوند تو را فقیر یافت و بی نیاز نمود»
اینکه نام وی در آدرس مذکور در قرآن مجید مورد عنایت قرار گرفته، در تفسیرهای عامه و خاصه و در روایات اهل بیت آمده است، و تصریح کرده اند که مراد از «بی نیاز ساختن پیامبر » مال و بخشش خدیجه بود که همه را در طبق اخلاص گذاشته و برای پیشرفت دین مبین اسلام در اختیار پیامبر قرار داد.
رحلت ام المومنین حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) تسلیت باد
زنان پیامبر(ص)، مادران اهل ایمان هستند
النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ (احزاب/6)
پیامبر نسبت به مؤ منان، از خود آنها اولی است و همسران او مادران آنها (مؤ منان) محسوب میشوند.
تفسیر
نَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُهاجِرِینَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلى أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً کانَ ذلِکَ فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً «6»
پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است، و همسران او (در حرمت نکاح مانند) مادران مؤمنان محسوب مى‌شوند، و در کتاب خداوند، خویشاوندان (نسبى) بعضى نسبت به بعضى از مؤمنان و مهاجران (که قبلًا بر اساس ایمان و هجرت ارث مى‌بردند، در ارث بردن) اولویّت دارند، مگر آن که بخواهید نسبت به دوستانتان نیکى کنید (و سهمى از اموال خود را در قالب وصیّت به آنان بدهید)؛ این (حکم) در کتاب (الهى) نوشته شده است جلد 7 - صفحه 331
نکته ها
در تفسیر مجمع البیان مى‌خوانیم: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله میان مسلمانان (انصار و مهاجرین) عقد اخوّت برقرار کرده بود، به گونه‌اى که مثل برادر حقیقى از یکدیگر ارث مى‌بردند، زیرا مهاجران در آغاز، از وطن و اموال و بستگان خود دور شده بودند و عقد اخوّت، این موارد را جبران مى‌کرد تا آنکه آیه نازل شد و چنین ارثى را لغو کرد و فرمود: ملاک ارث بردن، خویشاوندى است.
هنگامى که فرمان پیامبر صلى الله علیه و آله در مورد حرکت براى جنگ تبوک صادر شد، بعضى گفتند: ما باید از والدین خود اجازه بگیریم. این جمله نازل شد که «النَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ». «1»
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در روز غدیرخم که به فرمان خداوند، حضرت على علیه السلام را به جانشینى خود منصوب فرمود، قبل از معّرفى و نصب آن حضرت، جمله‌ى «أ لست اولى بکم من انفسکم» را بیان فرمودند و از آنان اقرار گرفتند که آیا طبق آیه قرآن، من از شما حتّى نسبت به خودتان اولویّت ندارم؟! همه گفتند: بله.
آنگاه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: «من کنت مولاه فهذا على مولاه» «»
اولویّت پیامبر بر مؤمنان، در مسایل حکومتى و فردى و تمام امور است. «النَّبِیُّ أَوْلى» چنانکه در آیه‌ى 36 همین سوره مى‌خوانیم: براى هیچ زن و مرد با ایمانى در برابر قضاوت پیامبر حقّ انتخاب و اختیارى نیست. «ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ» در روایات بسیارى آمده است: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله، این اولویّت را براى امامان معصوم علیهم السلام نیز قائل بودند. »
در حدیث مى‌خوانیم: رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «والذّى نفسى بیده لا یؤمن احدکم حتّى اکون احَبَّ الیه من نفسه و ماله و ولده والناس اجمعین» سوگند به خدایى که جانم در دست اوست، ایمان هیچ یک از شما کامل نیست، مگر این که مرا از جان و مال و فرزند و از همه‌ى مردم بیشتر دوست داشته باشد.
پیام ها
پیامبر، بر تمام مؤمنان ولایت کامل دارد و ولایت آن حضرت بر مردم، از ولایت خودشان بر امورشان برتر است. «النَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ» (در جامعه اسلامى، باید دین سالارى باشد.)
لازمه‌ى ایمان به خداوند، پذیرش ولایت رسول خداست. «النَّبِیُّ أَوْلى»
احترام همسران پیامبر لازم است. «أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ» (حتّى پس از رحلت پیامبر، کسى حقّ ندارد با همسران پیامبر ازدواج کند.)
قرار گرفتن همسران پیامبر به منزله‌ى مادر، سبب ارث بردن آنان از مردم نمى‌شود. «وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ»
خویشاوندى و پیوندهاى خانوادگى، اولویّت‌آور است. «أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ»
قوانین ثابت ارث، مانع رسیدگى به وضعیّت دوستان محروم نشود. «إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلى أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً»
اولویّت خویشاوندان در ارث، بعد از عمل به وصیّت است. وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ ... إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا ... (آرى، اگر فردى وصیّت کرد که بخشى از مال او صرف دوستانش شود، اوّل باید به وصیّت عمل شود و سپس تقسیم شود.)
احکام ومسایل حقوقى را در امور خانوادگى جدّى بگیریم. «فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً»
ثبت و ضبط امور، کارى الهى است. «فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً»
احادیث موضوعی
پیامبر(ص) فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت : ای رسول خدا! این خدیجه است، هرگاه نزد تو آمد، براو از سوی پروردگارش واز طرف من، سلام برسان:«وبشرها ببیت فی الجنة من قصب لاصخب ولانصب» «و او را به خانه ای از یک قطعه (از زبرجد) در بهشت که در آن رنج ونا آرامی نیست، مژده بده»
.پیامبر اکرم درتفسیر (آیه 27مطففین )«عیناً یشرب بها المقربون؛ همان چشمه بهشتی که مقربان از آن می نوشند» فرمود: «المقربون السابقون؛رسول الله ، و علی بن ابیطالب و الائمة، و فاطمه بنت محمد ؛» «از مردان بسیاری به حد کمال رسیدند، واز زنان به درجه آخر کمال نرسیدند مگر چهار زن که عبارتند از : آسیه ،مریم ، خدیجه ، فاطمه »
.امیر مؤمنان علی (ع) فرمود: «سادات نساء العالمین اربع: خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و آسیه بنت مزاحم و مریم بنت عمران» «سرور بانوان دو جهان چهار بانو است که عبارتند از: خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم»1پیام این روایات این است که به رازهای عظمت مقام این بانوی ارجمند پی ببریم، و شایستگی های اورا بشناسیم و از او در مسیر تکامل به عنوان برترین الگو، پیروی کنیم.
نکته ها
خدیجه(س) در قرآن
حضرت خدیجه نخستین ام المؤمنین است که در قرآن مجید به عنوان یکی از زنان پیامبر مورد توجه است، و به طور شخصی نیز در سوره «ضحی» آیه هشتم بنام و اوصاف او اشاره گردیده است.
قبلا خاطر نشان گردید که حضرت خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر ثروتمند ترین شخص جزیرة العرب بود و حدود هشتاد هزار شتر داشت و کاروانهای تجارتی او شب و روز در طائف و یمن و شام و مصر و سایر بلاد در حرکت بودند، برده های بسیار داشت که به تجارت اشتغال داشتند.
حضرت خدیجه(س) پس از ازدواج با پیامبر(ص) همه اموالش را قبل از اسلام و بعد از آن، در اختیار پیامبر گذاشت، تا آن حضرت هرگونه که خواست آن اموال را در راه خدا به مصرف برساند، به گونه ای که پیامبر که فقیربود بی نیاز شد، وخداوند درمقام بیان نعمتهای خود به پیامبر اکرم از جمله می فرماید:10 «و وجدک عائلا فأغنی ؛ خداوند تو را فقیر یافت و بی نیاز نمود»
اینکه نام وی در آدرس مذکور در قرآن مجید مورد عنایت قرار گرفته، در تفسیرهای عامه و خاصه و در روایات اهل بیت آمده است، و تصریح کرده اند که مراد از «بی نیاز ساختن پیامبر » مال و بخشش خدیجه بود که همه را در طبق اخلاص گذاشته و برای پیشرفت دین مبین اسلام در اختیار پیامبر قرار داد.
